ΕΛΛΗΝΙΚΟΥΡΕΣ ΛΑΤΙΝΙΚΟΥΡΕΣ ΑΝΤΑΜΑ

Ο Λίνο Ρόσσι, παλιός καθηγητής της Αισθητικής στο Πανεπιστήμιο της Μπολώνιας, συνήθιζε να λέει: «Τα Σανσκριτικά ή τα ξέρεις ή δεν τα ξέρεις».

Το ίδιο, Γιάννη μου, ισχύει και για τα Λατινικά: ή τα ξέρεις ή δεν τα ξέρεις. Κι εσύ, δυστυχώς για σένα, δεν τα ξέρεις! (Και γιατί να τα ξέρεις; Δεν είναι απαραίτητο!...)

Τί τις ήθελες, λοιπόν, τις λατινικούρες στο εξώφυλλο; Όσο ογκώδης είναι ο τόμος, άλλο τόσο ογκώδης είναι και η εκ μέρους σου –βοώσα– άγνοια της Λατινικής!

Δεν είναι «verba» όσα γράφονται, αλλά «scripta»! «Verba» είναι αυτά που λέγονται – και πετάνε! Έπεα πτερόεντα: «verba volant, scripta manent». Τα άρθρα, τα κείμενα, τα βιβλία, οι εν γένει γραμμένες σελίδες είναι από την εποχή του πρώτου ανθρώπου που πάτησε το πόδι του στο Λάτιο «scripta» – και οι τυπωμένες από την εποχή του Γουτεμβέργιου και του Άλδου Μανούτιου και εντεύθεν, άχρι του νυν!

Αλλά το μεγάλο καλαμπούρι είναι άλλο – είναι οι  «ελληνικούρες» στο οπισθόφυλλο. Γιάννη μου, η καθαρεύουσα, και δη η αρχαΐζουσα καθαρεύουσα έχει σκληρούς και άτρεπτους κανόνες. Αυτό που σου φόρτωσε ο συνεργάτης σου στο οπισθόφυλλο –εσύ, βέβαια, τον έβαλες, κι εκείνος αφηνίασε– είναι υποψία καθαρεύουσας. Μοιάζει – δεν είναι!

Να ένα παράδειγμα (από τα οκτώ που μπορώ να αναφέρω): άλλο το «ο συγγραφέας Γιάννης απέδειξε» και άλλο το «ο συγγραφέας Γιάννης απεδείξατο»! Στην περίπτωσή σου ισχύει το πρώτο, διότι με την επιχειρηματολογία σου «απέδειξες κάτι». Το δεύτερο θα λεγόταν μόνο, αν ήσουν  εσύ ο ίδιος το «σώμα της αποδείξεως»! (Εκτός και αν είσαι, δηλαδή...) Τα άλλα επτά παραδείγματα θα σ’ τα γράψω άλλη φορά...

Λοιπόν, η καθαρεύουσά σου μοιάζει με καθαρεύουσα – δεν είναι! Και όπως θα έλεγε και ο Λίνο Ρόσσι, παλιός καθηγητής της Αισθητικής στο Πανεπιστήμιο της Μπολώνιας: «Την καθαρεύουσα ή την ξέρεις ή δεν την ξέρεις». Δεν μπορείς ούτε να τη φαντάζεσαι ούτε να την επινοείς ούτε να βάζεις άλλους να σου τη γράφουνε. Και προς τί, αλήθεια; Για να «αποκτήσει» το έργο σου «ύφος» ή «κύρος»; Ή μήπως τόσο πολύ «μισείς» αυτά που γράφεις και τα εξευτελίζεις αλλοτρία μεν χειρί, πλην όμως οικεία βουλήσει, ανάγοντάς τα σε «μπαίγνια»;

Rebus sic stantibus, σου λέω κι εγώ: «Γιάννη μου, το μαντίλι σου!...» ή, όπως θα έλεγε και ο Λίνο Ρόσσι, παλιός καθηγητής της Αισθητικής στο Πανεπιστήμιο της Μπολώνιας: «Τα Σανσκριτικά ή τα ξέρεις ή δεν τα ξέρεις». Για να μη σου πω τί θα έλεγε επ’ αυτού ο Ίμρε Λάκατος και όλοι οι επιφανείς εκπρόσωποι της λακατοσιανής (1) σχολής... Το θέμα, πάντως, είναι να έχεις το κλειδί. Αν το έχεις, ανοίγεις την πόρτα (: της γνώσης). Αν δεν το έχεις, μένεις απ’ έξω. (Ο δε Λάκατος το είχε – είχε, δηλαδή, και το όνομα και τη χάρη...)

(1) Σημειωτέον ότι το επώνυμό του δεν ήταν Lakat (ήτοι στα μαγυάρικα «λουκέτο»), αλλά Lakatos – τουτέστιν «κλειδαράς»...