ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΕΝΤΡΩΤΗΣ
ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Πολιτισμός είναι οτιδήποτε ήδη μας περιβάλλει και οτιδήποτε γίνεται γύρω μας. Αυτό σημαίνει ότι ο πολιτισμός έχει μια στατική ιστορική διάσταση (: οτιδήποτε έχει ήδη γίνει και μας περιβάλλει) και μια δυναμική πορεία στο μέλλον (: οτιδήποτε γίνεται γύρω μας τώρα και τείνει να παγιωθεί στο μέλλον). Στον πολιτισμό δεν παίζει ρόλο, όμως, μόνο ο χρόνος – παίζει και ο τόπος: κάπου έχουν συμβεί, δηλαδή, και κάπου θα συμβούν όλα όσα είναι ήδη και θα είναι στο μέλλον πολιτισμός. Και, επειδή, βεβαίως, τίποτα δεν έχει νόημα έξω από τα ανθρώπινα, πρέπει σε ό,τι αφορά την παραγωγή, τη διάδοση και την εμπέδωση πολιτισμού να συνυπολογίζουμε δίπλα στον χρόνο και στον τόπο και το ότι πρωτίστως δρουν άνθρωποι.
Από το 1925 και δώθε, μέχρι τις ημέρες μας, αλλά και στο μέλλον (άμεσο, ορατό και απώτατο), στο λιμάνι του Πειραιά, αλλά και σε όλη την Ελλάδα (και βεβαίως σε ολόκληρη την οικουμένη) ζει και θα εξακολουθεί να ζει η ολοένα διαμορφούμενη υλική αποτύπωση της ιδέας που είχε εκείνη η μικρή ομάδα ανθρώπων / οραματιστών που ίδρυσαν τον Ολυμπιακό Σύνδεσμο Φιλάθλων Πειραιώς στην ταβέρνα του Μοίρα. Η αρχική ιδέα ήταν να συσταθεί ένα αθλητικό σωματείο που θα διευκόλυνε την αθλούμενη νεολαία του αστικού –και δη του ανερχόμενου μεσοαστικού– Πειραιά να βρει φορέα να εκφράσει την αγάπη της για αυτό που διεθνώς καλείται σπορ, και δη φούτμπωλ, ήτοι ποδόσφαιρο – η αποθέωση του ομαδικού αθλητισμού. Η ουσία της ιδέας παρέμεινε, ο δε σκληρός πυρήνας της δεν αλλοιώθηκε καθόλου. Η υλική της αποτύπωση, ωστόσο, υπερέβη (και μάλιστα υπερέβη πέρα από κάθε λογικώς νοητό όριο) την αρχική σύλληψη. Η κουλτούρα της θάλασσας και του λιμανιού, το θερμό αγκάλιασμα της ιδέας και από τα παιδιά των λαϊκών τάξεων, ιδίως δε της εργατικής, αλλά και η σύνδεσή της με το νεόφερτο τότε ακόμα στον Πειραιά προσφυγικό στοιχείο, που είχε ξεριζωθεί μεν από τις πατρογονικές εστίες του, αλλά κουβάλησε ολοζώντανα τα ήθη του στον νέο τόπο κατοικίας του, αποτέλεσαν βασικούς παράγοντες, ώστε να θεμελιωθεί και να αντρειέψει ένα πολιτιστικό μόρφωμα αναγνωρίσιμο και έξω από τον «στενό» Πειραιά: ο μέγας Ολυμπιακός Σύνδεσμος Φιλάθλων Πειραιώς, δηλονότι… ο Ολυμπιακός της Ελλάδας και της οικουμένης ολόκληρης. Ακριβώς δε της οικουμένης ολόκληρης, διότι η πανάρχαια φυσική έξοδος των πάσης φύσεως ιδεών, το λιμάνι, αναδείχθηκε στην περίπτωση του Πειραιά γενναία και καρπερή μήτρα πολιτισμού σε όλα τα επίπεδα.
Το ποδόσφαιρο είναι, ασφαλώς και άνευ ετέρου, από μόνο του πολιτισμός, ακριβώς διότι ο αθλητισμός είναι εν γένει, και δη από καταβολής κόσμου, πολιτισμός. Δεν χρειάζεται ούτε τον Αντόνιο Γκράμσι, φερ’ ειπείν, να επιστρατεύσουμε εδώ ούτε τον Γκεόργκυ Λούκατς, προκειμένου να υποστηρίξουμε τη θέση αυτή. Τόσο πολύ, μάλιστα, ανταποκρίνεται στην αλήθεια, ώστε συνιστά πρόταση καθολικής ισχύος. Το ποδόσφαιρο, όμως, που «παίζει» η κάθε ομάδα, αποτελεί ιδιαίτερο πολιτισμό τόσο ως προς το βαθμό της ποιότητας του προσφερόμενου πολιτιστικού αγαθού όσο και ως προς τις πάσης φύσεως προσηλώσεις που καλλιεργεί εν σχέσει προς αυτό η στενή ή η πλατιά κερκίδα που νομιμοποιεί εν τέλει τη συνέχιση της παραγωγής του συγκεκριμένου αγαθού. Στην πραγματικότητα εδώ έχουμε να κάνουμε με μια διπλή διάδραση που λειτουργεί στο διηνεκές: αφ’ενός με την επιρροή που ασκούν οι αγωνιζόμενοι στους οπαδούς και αφ’ετέρου με την επιρροή που ασκούν οι οπαδοί –ως κοινωνικό μόρφωμα ή και ως αντικατοπτρισμός της ίδιας της κοινωνίας καθαυτήν– στους αγωνιζόμενους. Και μιας και μιλάμε για τον Ολυμπιακό Σύνδεσμο Φιλάθλων Πειραιώς, θεωρούμε ότι εννοείται πως καθεμιά από τις τέσσερις αυτές σημαδιακές λέξεις συνιστά ιδιαίτερο διαφοροποιητικό στοιχείο της ομάδας μας από τις άλλες ποδοσφαιρικές ομάδες. Είμαστε ολυμπιακοί. Είμαστε συνδεδεμένοι τόσο με την ομάδα όσο και μεταξύ μας έτσι, ώστε ο καθένας μας να είναι η ομάδα – η ομάδα, που, βέβαια, είμαστε όλοι μας. Είμαστε φίλαθλοι. Και είμαστε φίλαθλοι από όλη την Ελλάδα και από ολόκληρο τον κόσμο, που συνδέονται με την ομάδα του Ολυμπιακού που έχει έδρα της τον Πειραιά. Η διαλεκτική σχέση των τεσσάρων στοιχείων του ονόματός μας στοιχειώνει την ουσία μας: μας καθορίζει τόσο ως προς εμάς τους ίδιους, αλλά και ως προς τον κόσμο, όσο και ως προς τους αντιπάλους μας.
Κι επειδή καθένας που μετέχει στο λεγόμενο πολιτιστικό γίγνεσθαι μεταφέρει στην όλη διαδικασία πολιτιστικής παραγωγής αυτό που πραγματικά είναι ο ίδιος, για να το καταστήσει γνωστό και προσιτό σε όλους τους άλλους συμμετέχοντες, συνέβη και εξακολουθεί να συμβαίνει αυτό το θαύμα που βιώνουμε όλοι όσοι έχουμε ταχθεί υπέρ του Ολυμπιακού Συνδέσμου Φιλάθλων Πειραιώς: να διαμορφώνουμε τον χαρακτήρα του και να διαμορφωνόμαστε από τον χαρακτήρα του· να ορίζουμε την ιστορία του και να μας ορίζει η ιστορία του· να πλουτίζουμε τον πολιτισμό του και να πλουτίζουμε με τον πολιτισμό του – με μια κουβέντα να είμαστε ο πολιτισμός του.
Έτσι δεν υπάρχει πλέον μέρα στη ζωή όλων όσοι συνδεόμαστε άρρηκτα με το φίλαθλο πνεύμα του πειραϊκού σωματείου, που να μη ζούμε με όλη την ικμάδα του κυττάρου μας και σε όλο το βάθος του είναι μας το ήθος του Ολυμπιακού… το ήθος εκείνο, παναπεί, που όλοι εμείς καθημερινώς συμπλάθουμε και συνδιαμορφώνουμε – επηρεάζουμε και επηρεαζόμαστε, δίνουμε και λαμβάνουμε, χαρίζουμε ζωή και παίρνουμε ως δώρο ζωή: τη ζωή του Ολυμπιακού… ένα όντως δώρημα τέλειον. Κι αυτό είναι, νομίζω, ο μέγας Θρύλος μας: ο ολυμπιακός πολιτισμός μας… ο ολυμπιακός τρόπος της ζωής μας.
Από το 1925 και δώθε, μέχρι τις ημέρες μας, αλλά και στο μέλλον (άμεσο, ορατό και απώτατο), στο λιμάνι του Πειραιά, αλλά και σε όλη την Ελλάδα (και βεβαίως σε ολόκληρη την οικουμένη) ζει και θα εξακολουθεί να ζει η ολοένα διαμορφούμενη υλική αποτύπωση της ιδέας που είχε εκείνη η μικρή ομάδα ανθρώπων / οραματιστών που ίδρυσαν τον Ολυμπιακό Σύνδεσμο Φιλάθλων Πειραιώς στην ταβέρνα του Μοίρα. Η αρχική ιδέα ήταν να συσταθεί ένα αθλητικό σωματείο που θα διευκόλυνε την αθλούμενη νεολαία του αστικού –και δη του ανερχόμενου μεσοαστικού– Πειραιά να βρει φορέα να εκφράσει την αγάπη της για αυτό που διεθνώς καλείται σπορ, και δη φούτμπωλ, ήτοι ποδόσφαιρο – η αποθέωση του ομαδικού αθλητισμού. Η ουσία της ιδέας παρέμεινε, ο δε σκληρός πυρήνας της δεν αλλοιώθηκε καθόλου. Η υλική της αποτύπωση, ωστόσο, υπερέβη (και μάλιστα υπερέβη πέρα από κάθε λογικώς νοητό όριο) την αρχική σύλληψη. Η κουλτούρα της θάλασσας και του λιμανιού, το θερμό αγκάλιασμα της ιδέας και από τα παιδιά των λαϊκών τάξεων, ιδίως δε της εργατικής, αλλά και η σύνδεσή της με το νεόφερτο τότε ακόμα στον Πειραιά προσφυγικό στοιχείο, που είχε ξεριζωθεί μεν από τις πατρογονικές εστίες του, αλλά κουβάλησε ολοζώντανα τα ήθη του στον νέο τόπο κατοικίας του, αποτέλεσαν βασικούς παράγοντες, ώστε να θεμελιωθεί και να αντρειέψει ένα πολιτιστικό μόρφωμα αναγνωρίσιμο και έξω από τον «στενό» Πειραιά: ο μέγας Ολυμπιακός Σύνδεσμος Φιλάθλων Πειραιώς, δηλονότι… ο Ολυμπιακός της Ελλάδας και της οικουμένης ολόκληρης. Ακριβώς δε της οικουμένης ολόκληρης, διότι η πανάρχαια φυσική έξοδος των πάσης φύσεως ιδεών, το λιμάνι, αναδείχθηκε στην περίπτωση του Πειραιά γενναία και καρπερή μήτρα πολιτισμού σε όλα τα επίπεδα.
Το ποδόσφαιρο είναι, ασφαλώς και άνευ ετέρου, από μόνο του πολιτισμός, ακριβώς διότι ο αθλητισμός είναι εν γένει, και δη από καταβολής κόσμου, πολιτισμός. Δεν χρειάζεται ούτε τον Αντόνιο Γκράμσι, φερ’ ειπείν, να επιστρατεύσουμε εδώ ούτε τον Γκεόργκυ Λούκατς, προκειμένου να υποστηρίξουμε τη θέση αυτή. Τόσο πολύ, μάλιστα, ανταποκρίνεται στην αλήθεια, ώστε συνιστά πρόταση καθολικής ισχύος. Το ποδόσφαιρο, όμως, που «παίζει» η κάθε ομάδα, αποτελεί ιδιαίτερο πολιτισμό τόσο ως προς το βαθμό της ποιότητας του προσφερόμενου πολιτιστικού αγαθού όσο και ως προς τις πάσης φύσεως προσηλώσεις που καλλιεργεί εν σχέσει προς αυτό η στενή ή η πλατιά κερκίδα που νομιμοποιεί εν τέλει τη συνέχιση της παραγωγής του συγκεκριμένου αγαθού. Στην πραγματικότητα εδώ έχουμε να κάνουμε με μια διπλή διάδραση που λειτουργεί στο διηνεκές: αφ’ενός με την επιρροή που ασκούν οι αγωνιζόμενοι στους οπαδούς και αφ’ετέρου με την επιρροή που ασκούν οι οπαδοί –ως κοινωνικό μόρφωμα ή και ως αντικατοπτρισμός της ίδιας της κοινωνίας καθαυτήν– στους αγωνιζόμενους. Και μιας και μιλάμε για τον Ολυμπιακό Σύνδεσμο Φιλάθλων Πειραιώς, θεωρούμε ότι εννοείται πως καθεμιά από τις τέσσερις αυτές σημαδιακές λέξεις συνιστά ιδιαίτερο διαφοροποιητικό στοιχείο της ομάδας μας από τις άλλες ποδοσφαιρικές ομάδες. Είμαστε ολυμπιακοί. Είμαστε συνδεδεμένοι τόσο με την ομάδα όσο και μεταξύ μας έτσι, ώστε ο καθένας μας να είναι η ομάδα – η ομάδα, που, βέβαια, είμαστε όλοι μας. Είμαστε φίλαθλοι. Και είμαστε φίλαθλοι από όλη την Ελλάδα και από ολόκληρο τον κόσμο, που συνδέονται με την ομάδα του Ολυμπιακού που έχει έδρα της τον Πειραιά. Η διαλεκτική σχέση των τεσσάρων στοιχείων του ονόματός μας στοιχειώνει την ουσία μας: μας καθορίζει τόσο ως προς εμάς τους ίδιους, αλλά και ως προς τον κόσμο, όσο και ως προς τους αντιπάλους μας.
Κι επειδή καθένας που μετέχει στο λεγόμενο πολιτιστικό γίγνεσθαι μεταφέρει στην όλη διαδικασία πολιτιστικής παραγωγής αυτό που πραγματικά είναι ο ίδιος, για να το καταστήσει γνωστό και προσιτό σε όλους τους άλλους συμμετέχοντες, συνέβη και εξακολουθεί να συμβαίνει αυτό το θαύμα που βιώνουμε όλοι όσοι έχουμε ταχθεί υπέρ του Ολυμπιακού Συνδέσμου Φιλάθλων Πειραιώς: να διαμορφώνουμε τον χαρακτήρα του και να διαμορφωνόμαστε από τον χαρακτήρα του· να ορίζουμε την ιστορία του και να μας ορίζει η ιστορία του· να πλουτίζουμε τον πολιτισμό του και να πλουτίζουμε με τον πολιτισμό του – με μια κουβέντα να είμαστε ο πολιτισμός του.
Έτσι δεν υπάρχει πλέον μέρα στη ζωή όλων όσοι συνδεόμαστε άρρηκτα με το φίλαθλο πνεύμα του πειραϊκού σωματείου, που να μη ζούμε με όλη την ικμάδα του κυττάρου μας και σε όλο το βάθος του είναι μας το ήθος του Ολυμπιακού… το ήθος εκείνο, παναπεί, που όλοι εμείς καθημερινώς συμπλάθουμε και συνδιαμορφώνουμε – επηρεάζουμε και επηρεαζόμαστε, δίνουμε και λαμβάνουμε, χαρίζουμε ζωή και παίρνουμε ως δώρο ζωή: τη ζωή του Ολυμπιακού… ένα όντως δώρημα τέλειον. Κι αυτό είναι, νομίζω, ο μέγας Θρύλος μας: ο ολυμπιακός πολιτισμός μας… ο ολυμπιακός τρόπος της ζωής μας.
2 σχόλια:
Masterpiece, Αριστουργημα...ΟΛΥΜΠΙΑΚΟ
Δεν υπάρχουν λόγια. Απλός και καταπληκτικός, σύγγαυρε! Έχω ανατριχιάσει! Συγχαρητήρια!
Δημοσίευση σχολίου